Палац Валовічаў

Вёска Свяцк – невялічкая вёска, што знаходзіцца ў маляўнічым кутку на мяжы побач з Гродна. Яна вядомая палацава-паркавым ансамблем Валовіча, пабудаваным ў 1779 годзе італьянскім архітэктарам Джузэпэ Сака. Не таму, што ехаць па-за Гродна доўга і нязручна, не таму, што на тамашніх дарогах не вельмі добры аўтаспын з нагоды амаль поўнай адсутнасці машын, а хутчэй з мэтай пашырыць архітэктурны далягляд сваіх бацькоў, у гэтую вандроўку цёплым восеньскім днём я рушыла менавіта з імі.

Палацава-паркавы ансамбль Валовічаў у Свяцку можна аднесці да эпохі росквіту барока, але ў некаторных элементах афармлення ўжо адчуваецца ўплыў класіцызму. Сваёй веліччу і сярэдневечнай вышуканасцю гэты архітэктурны помнік, гэтая перліна, сапраўдны гонар беларускай зямлі, уражвае не менш, чым расейскі Пецергоф.

Работа па ўнутранай апрацоўцы палаца ў Свяцку доўжыліся да канца XVIII стагоддзя. Панэлі сцен, каміны, дзверы, рамы для люстэркаў, кансолі, вазоны, мэбля былі зробленыя па эскізах і пад кіраўніцтвам Джузэпэ Сака. У аздабленні інтэр'еру прымалі ўдзел таксама мастакі Т. Манькоўскі і А. Смуглевіч.

Большая частка аздаблення палаца канцэнтравалася на другім паверсе і мела рысы як барока, так і класіцызму. Сцены асноўнай залы ўпрыгожвалі калонамі, а глыбокія нішы змяшчалі каміны са скульптурамі У аздабленні інтэр’еру былі выкарыстаны два тыпа дэкору – ляпны і маляўнічы. Апошні займаў вялікае месца і быў разнастайны як па стылі, так і па тэматыцы. У адных выпадках насценны жывапіс адлюстроўваў антычныя статуі, вазоны і нішы, у іншых – класічныя пейзажы.

Сам палацава-паркавы комплекс складаецца з трох карпусоў: цэнтральнага і двух флігеляў, аб’яданых паўцыркульнымі галерэямі. У ансамбль уваходзяць таксама гаспадарчыя пабудовы, капліца ў стылі неаготыкі і памятны валун з велізарным цвіком. Палац і гаспадарчыя пабудовы знаходзяцца ў незвычайна прыгожай мясцовасці, аздобленай сажалкамі і каналамі; парк і вадаёмы ствараюць маляўнічы фон.

Напрыканцы 2009 года уладальнікам сядзібы стаў санаторый “Азёрны”, установа Нацбанка Беларусі. З таго часу там будуюць шматфункцыянальны аздараўляльны комплекс “Свяцк”. Праект складаецца з трох частак: асноўныя пабудовы, сажалкі і лесапаркавая зона. Сёння ён праходзіць экспертызу. Па бізнес-плане ў 2017 годзе комплекс увядуць у эксплуатацыю.

Улічваючы тое, што была я ў Свяцку як раз да пераходу палаца ў маёмасць “Азёрнага”, значных змен у аздабленні будынка і натоўпаў сляпых архітэктараў я, на шчасце, не пабачыла. Што сталася з палацам сёння і ў якім ён знаходзіцца стане мне, на жаль, не вядома…