Навуковая праца, прысвечаная металу. частка 4 . Погляды на смерць сярод металістаў.
Апублікавана
у
Пясочніца
Частка першая
Частка другая
Частка трэцяя
Асацыятыўны аналіз дапамагае вызначыць не толькі семантыку слова, але і моўныя стэрыятыпы, спецыфічныя рысы менталітэту, таму гэта эфектыўны спосаб доступу да моўнай свядомасці чалавека. У мэтах гэтага даследвання выкарыстоўваўся свабодны асацыятыўны эксперымент. У якасці даследчых выступалі грамадзяне Велікабрытаніі і ЗША, прадстаўнікі метал-субкультуры (“металісты”), колькасцю 73 чалавекі, мужчынскага і жаночага полу ва ўзросце ад 14 да 45 гадоў. Перад пачаткам эксперымента даследчыя павінны былі зазначыць свой узрост.
Пад час эксперымента даследчыя адказвалі на пытанне: What do you associate death with? (даследваліся рэакцыі на слова-стымул “смерць”). Усяго было атрымана 404 асацыяцыі. Адказы жанчын і мужчын не раздзялялі, блізкія па сэнсу ці аднакараневыя асацыяцыі аб’ядноўваліся.
Табліца частотнасці найбольш распаўсюджаных адказаў
Асацыятыўны аналіз назоўніка «death» вызначыў наступныя яго асаблівасці ў моўнай карціне свету металістаў. У большасці выпадкаў даследчыя адрэагавалі на дадзены назоўнік яго сінонімам “end” (для параўнання падобнае апытанне было праедзена сярод рускамоўных металістаў, і на першым месцы таксама апынулася асацыяцыя “канец”).
На другім месцы – “decay” – 6,2 %. У лірыцы блэк і асабліва дэт метала часцей за ўсе апісваюцца працэсы, якія праходзяць пасля памірання (гніенне, раскладанне і ўсе, што з імі звязана). Мэтазгодна адзначыць, што гэта і аказала ўплыў на адказы. Сюды можна аднесці асацыяцыі rot, maggots, corpse, ashes.
У прадстаўленні металістаў часцей за ўсе смерць суправаджаецца невыносным болем, агоніяй, пакутамі, што таксама адлюстроўваецца ў тэкстах песен (такая самая карціна назіраецца і сярод рускамоўных металістаў)
Паколькі адной з тэм метала з’яўляецца антыхрысціянства, акультызм і сатанізм, заканамерны частыя асацыяцыі тыпа hell, purgatory, meeting the devil, Satan, eternal fire і г.д.
Адказы strongnothingness, eternity, inevitability, uncertainty з’яўляюцца даволі стэрыятыпнымі, бо менавіта так з дадзенымі адзінкамі часта асацыіруць смерць у шматлікіх моўных карцінах свету (прымаўкі, мастацкая літаратура і г.д.)
Некаторыя пры ўпамінанні слова “смерць” уяўляюць сабе не дзеянні і настрой, а менавіта ажыццяўленне смерці — the Reaper (у рускамоўных – шкілет/старая з касою).
Для нешматлікіх металістаў смерць не з’яўляецца чымсьці негатыйным. Рэдкімі былі адказы deliverance, freedom, peace, family/ friends reunion, relief, a new start, і такія асацыяцыі ўзніклі ў даследчых ва ўзросце ад 38 і болей.
З гэтага эксперымента выяўляецца цікавы факт: чым маладзейшы інфармант, тым больш агрэсіўная яго рэакцыя на слова-стымул “смерць”, тым змрачней асацыяцыі. Магчыма, гэта тлумачыцца тым, што на металістаў-падлеткаў з іх неўстойлівай псіхікай, позіркамі, якія не сфарміраваліся, і імкненне вылучыцца з натоўпу, падобнага роду музыка робіць куды большы ўплыў, чым на дарослых, сталых металістаў. Так, асацыяцыі rot, hell, maggots, Satan, darkness, corpse і інш. былі атрыманы ад людзей ўзростам ад 14 да 22 гадоў. Даследчыя ўзростам 23 – 37 гадоў не абмяжоўваліся толькі рэзка адмоўнымі адказамі, сярод іншых былі nothingness, inevitability, uncertainty. І толькі інфарманты ва ўзросце 38 – 45 бачылі ў смерці і нешта станоўчае peace, family/ friends reunion, relief, a new start
У чацвертай главе таксама прыведзены аналіз тэкстаў песен, прааналізавана частотнасць моўных адзінак і іх спалучанасць. Гэты аналіз паказаў, што найбольш частымі адзінкамі з’яўляюцца: death, die – 15 %, corpse – 9,5 %, rot/decay – 8 %, kill – 7,5%, bloody – 6,8%, hell – 6%, dead – 5,8%.
Астатнія адзінкі размеркаваліся наступным чынам: grave – 5%, dark – 4,8%, cold – 4,5%, suicide – 4,1, destroy – 4, agony – 3,8; end – 3,5; funeral – 3,4; execute – 2,4; doom – 1,8; gone – 1,6; slaughter – 0,9; slay – 0,6; perish – 0,6; mortal – 0,4.
Мікракантэкст дадзеных адзінак у тэкстах песен з’яўляецца адным з асноўных фактараў, якія абумоўліваюць асаблівасці лірыкі і канцэптасферы метал субкультуры ў цэлым.
Па выніках аналізу можна казаць аб значнам уплыве лірыкі і культуры метала на фарміраванне моўнай карціны свету металістаў. Спалучэнне даследчых адзінак з лексэмамі* з негатыўнай адзнакай, кантэкст, які паказвае самыя “змрочныя” і непрыемныя бакі феномена смерці знайшлі адлюстраванне ў адказах-рэакцыях носьбітаў мовы, прыхільнікаў метала. Часта змест асацыяцыі з’яўляўся аднолькавым з выкарыстаннем адзінкі ў кантэксце тэкста песні.
Аднак пад час эксперыменту не было атрымана ніводнай асацыяцыі са значэннем “прычыненне смерці”, хоць лірыка метал музыкі большай часткай і з’яўляецца апісаннем жорсткай, гвалтоўнай смерці. Магчыма, гэта тлумачыцца тым, што сярод рэспандэнтаў не было сацыяльна-агрэсіўных прадстаўнікоў метал субкультуры.
Вынікі праведзенага даследвання дазваляюць казаць про тое, як осаблівасці культуры могуць уздзейнічаць на фарміраванне і арганізацыю мышлення моўнай асобы, моўныя катэгорыі і канцэпты, такім чынам ажыццяўляецца адна з важнейшых функцый мовы – быць сродкам стварэння, развіцця, захавання і трансляцыі культуры.
P.S. Як бачыце, мы, металісты, толькі здаемся жыццянянавіснікамі, насамрэч мы любім жыцце і баімся смерці, і гэтыя жорсткія, жудасныя, на погляд простых людзей, песні дапамагаюць нам больш за астатніх цаніць жыцце…
Скажам “Вялікі дзякуй!” Аксане Яўген’еўне за яе даследванне, калі цікавасць да гэтага даследвання будзе павялічвацца, магчыма з’явяцца новыя артыкулы па гэтай тэме менавіта ад яе самой.
Частка другая
Частка трэцяя
Асацыятыўны аналіз дапамагае вызначыць не толькі семантыку слова, але і моўныя стэрыятыпы, спецыфічныя рысы менталітэту, таму гэта эфектыўны спосаб доступу да моўнай свядомасці чалавека. У мэтах гэтага даследвання выкарыстоўваўся свабодны асацыятыўны эксперымент. У якасці даследчых выступалі грамадзяне Велікабрытаніі і ЗША, прадстаўнікі метал-субкультуры (“металісты”), колькасцю 73 чалавекі, мужчынскага і жаночага полу ва ўзросце ад 14 да 45 гадоў. Перад пачаткам эксперымента даследчыя павінны былі зазначыць свой узрост.
Пад час эксперымента даследчыя адказвалі на пытанне: What do you associate death with? (даследваліся рэакцыі на слова-стымул “смерць”). Усяго было атрымана 404 асацыяцыі. Адказы жанчын і мужчын не раздзялялі, блізкія па сэнсу ці аднакараневыя асацыяцыі аб’ядноўваліся.
Табліца частотнасці найбольш распаўсюджаных адказаў
Асацыятыўны аналіз назоўніка «death» вызначыў наступныя яго асаблівасці ў моўнай карціне свету металістаў. У большасці выпадкаў даследчыя адрэагавалі на дадзены назоўнік яго сінонімам “end” (для параўнання падобнае апытанне было праедзена сярод рускамоўных металістаў, і на першым месцы таксама апынулася асацыяцыя “канец”).
На другім месцы – “decay” – 6,2 %. У лірыцы блэк і асабліва дэт метала часцей за ўсе апісваюцца працэсы, якія праходзяць пасля памірання (гніенне, раскладанне і ўсе, што з імі звязана). Мэтазгодна адзначыць, што гэта і аказала ўплыў на адказы. Сюды можна аднесці асацыяцыі rot, maggots, corpse, ashes.
У прадстаўленні металістаў часцей за ўсе смерць суправаджаецца невыносным болем, агоніяй, пакутамі, што таксама адлюстроўваецца ў тэкстах песен (такая самая карціна назіраецца і сярод рускамоўных металістаў)
Паколькі адной з тэм метала з’яўляецца антыхрысціянства, акультызм і сатанізм, заканамерны частыя асацыяцыі тыпа hell, purgatory, meeting the devil, Satan, eternal fire і г.д.
Адказы strongnothingness, eternity, inevitability, uncertainty з’яўляюцца даволі стэрыятыпнымі, бо менавіта так з дадзенымі адзінкамі часта асацыіруць смерць у шматлікіх моўных карцінах свету (прымаўкі, мастацкая літаратура і г.д.)
Некаторыя пры ўпамінанні слова “смерць” уяўляюць сабе не дзеянні і настрой, а менавіта ажыццяўленне смерці — the Reaper (у рускамоўных – шкілет/старая з касою).
Для нешматлікіх металістаў смерць не з’яўляецца чымсьці негатыйным. Рэдкімі былі адказы deliverance, freedom, peace, family/ friends reunion, relief, a new start, і такія асацыяцыі ўзніклі ў даследчых ва ўзросце ад 38 і болей.
З гэтага эксперымента выяўляецца цікавы факт: чым маладзейшы інфармант, тым больш агрэсіўная яго рэакцыя на слова-стымул “смерць”, тым змрачней асацыяцыі. Магчыма, гэта тлумачыцца тым, што на металістаў-падлеткаў з іх неўстойлівай псіхікай, позіркамі, якія не сфарміраваліся, і імкненне вылучыцца з натоўпу, падобнага роду музыка робіць куды большы ўплыў, чым на дарослых, сталых металістаў. Так, асацыяцыі rot, hell, maggots, Satan, darkness, corpse і інш. былі атрыманы ад людзей ўзростам ад 14 да 22 гадоў. Даследчыя ўзростам 23 – 37 гадоў не абмяжоўваліся толькі рэзка адмоўнымі адказамі, сярод іншых былі nothingness, inevitability, uncertainty. І толькі інфарманты ва ўзросце 38 – 45 бачылі ў смерці і нешта станоўчае peace, family/ friends reunion, relief, a new start
У чацвертай главе таксама прыведзены аналіз тэкстаў песен, прааналізавана частотнасць моўных адзінак і іх спалучанасць. Гэты аналіз паказаў, што найбольш частымі адзінкамі з’яўляюцца: death, die – 15 %, corpse – 9,5 %, rot/decay – 8 %, kill – 7,5%, bloody – 6,8%, hell – 6%, dead – 5,8%.
Астатнія адзінкі размеркаваліся наступным чынам: grave – 5%, dark – 4,8%, cold – 4,5%, suicide – 4,1, destroy – 4, agony – 3,8; end – 3,5; funeral – 3,4; execute – 2,4; doom – 1,8; gone – 1,6; slaughter – 0,9; slay – 0,6; perish – 0,6; mortal – 0,4.
Мікракантэкст дадзеных адзінак у тэкстах песен з’яўляецца адным з асноўных фактараў, якія абумоўліваюць асаблівасці лірыкі і канцэптасферы метал субкультуры ў цэлым.
Па выніках аналізу можна казаць аб значнам уплыве лірыкі і культуры метала на фарміраванне моўнай карціны свету металістаў. Спалучэнне даследчых адзінак з лексэмамі* з негатыўнай адзнакай, кантэкст, які паказвае самыя “змрочныя” і непрыемныя бакі феномена смерці знайшлі адлюстраванне ў адказах-рэакцыях носьбітаў мовы, прыхільнікаў метала. Часта змест асацыяцыі з’яўляўся аднолькавым з выкарыстаннем адзінкі ў кантэксце тэкста песні.
Аднак пад час эксперыменту не было атрымана ніводнай асацыяцыі са значэннем “прычыненне смерці”, хоць лірыка метал музыкі большай часткай і з’яўляецца апісаннем жорсткай, гвалтоўнай смерці. Магчыма, гэта тлумачыцца тым, што сярод рэспандэнтаў не было сацыяльна-агрэсіўных прадстаўнікоў метал субкультуры.
Вынікі праведзенага даследвання дазваляюць казаць про тое, як осаблівасці культуры могуць уздзейнічаць на фарміраванне і арганізацыю мышлення моўнай асобы, моўныя катэгорыі і канцэпты, такім чынам ажыццяўляецца адна з важнейшых функцый мовы – быць сродкам стварэння, развіцця, захавання і трансляцыі культуры.
P.S. Як бачыце, мы, металісты, толькі здаемся жыццянянавіснікамі, насамрэч мы любім жыцце і баімся смерці, і гэтыя жорсткія, жудасныя, на погляд простых людзей, песні дапамагаюць нам больш за астатніх цаніць жыцце…
Скажам “Вялікі дзякуй!” Аксане Яўген’еўне за яе даследванне, калі цікавасць да гэтага даследвання будзе павялічвацца, магчыма з’явяцца новыя артыкулы па гэтай тэме менавіта ад яе самой.
0 каментароў